Innowacyjne rozwiązanie dla seniorów poprawiające kondycję umysłową

Opaska neurologiczna NeuroPlay to odpowiedź na rosnącą potrzebę poprawy funkcjonowania poznawczego osób starszych, a tym samym jakości ich życia i codziennego funkcjonowania.

Rozmowa z Anną Werońską - prezesem NeuroPlay

– Na czym polega projekt badawczy Neuroplay? 

– Neuroplay to rozwiązanie, które poprawia funkcjonowanie poznawcze osób starszych. Opracowaliśmy je od podstaw, a więc stworzyliśmy niewielkich rozmiarów opaskę wyposażoną w sensory, oprogramowanie z algorytmami oraz aplikację z grami. W efekcie powstało kompletne rozwiązanie, bazujące na znanej metodzie EEG-biofeedback, ale po raz pierwszy dostosowanej do potrzeb seniorów. W kolejnym kroku zweryfikowaliśmy skuteczność Neuroplay w badaniu klinicznym z udziałem blisko 200 osób powyżej 65 roku życia, w ramach którego przeprowadziliśmy ponad 1200 treningów. Badanie to pokazało, że trening Neuroplay poprawia funkcjonowanie poznawcze osób starszych, u których występują zaburzenia funkcji poznawczych, w tym łagodne otępienie. Możemy więc powiedzieć, że stworzyliśmy narzędzie, które nie tylko może być wykorzystywane do profilaktyki, opóźniania negatywnych konsekwencji poznawczego starzenia się, ale również jest narzędziem medycznym, o udowodnionej skuteczności, pozwalającym osiągnąć poprawę u pacjentów z łagodnym otępieniem, m.in. w zakresie uwagi, pamięci i funkcji językowych. 

– Jak narodził się pomysł na połączenie medycyny z IT?

– Przez krótki czas sama korzystałam z treningów EEG-biofeedback w stacjonarnym gabinecie, więc siłą rzeczy zainteresowałam się tą tematyką. Sama metoda nie jest niczym nowym, ale jest dostępna w stacjonarnych gabinetach, w których treningi prowadzone są na sprzęcie wymagającym obsługi przez wykwalifikowany personel. Ponadto przeważająca część oferty skierowana jest do dzieci i młodzieży. Kończę studia na kierunku lekarskim i tematyka związana z geriatrią zawsze była mi bliska, stąd pomyślałam że można by zastosować neurofeedback w treningu kognitywnym seniorów, a w zasadzie najpierw sprawdzić czy takie rozwiązanie w ogóle byłoby skuteczne. Jednocześnie oczywistym stało się, że aby taki regularny trening był realny, trzeba wyeliminować szereg istniejących na rynku barier, chociażby takich jak konieczność dojścia do gabinetu kilka razyw tygodniu.

– Kto wchodzi w skład zespołu eksperckiego, tworzącego opaski Neuroplay?

– Nasz wewnętrzny team odpowiada przede wszystkim za obszar medycyny i neuropsychologii oraz częściowo za IT. Jest to trzon Neuroplay. W pozostałych obszarach współpracujemy z zewnętrznymi firmami. Aktualnie wykonujemy ostatnie prace konstrukcyjne i produkujemy pierwszą komercyjną serię urządzeń. Jednocześnie kończymy też badania prowadzone wśród pacjentów, którzy doświadczyli udaru mózgu. Tworzyliśmy Neuroplay od zera i na samym początku prowadzenia prac badawczo-rozwojowych mieliśmy dużo większy zespół - łącznie kilkadziesiąt osób, a projekt wykonywaliśmy w partnerstwie z trzema jednostkami naukowymi. Nasza firma była liderem konsorcjum i odpowiadała przede wszystkim za obszar IT i medycyny. Instytut Techniki i Aparatury Medycznej ITAM z Zabrza zajmował się opracowaniem hardware’u, a dwie uczelnie - Collegium Medicum w Bydgoszczy oraz Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego - prowadziły badanie kliniczne oraz współpracowały z nami w zakresie neuropsychologii i psychiatrii. 

– Jak stosuje się opaskę oraz na czym polega metoda EEG-biofeedback? Jak długo trwa pojedynczy trening?

– Od początku było dla nas oczywiste, że NeuroPlay musi być łatwy w użyciu. Na tyle, aby trening był możliwy do wykonania samodzielnie przez pacjenta lub z pomocą osoby która nie jest ekspertem czy technikiem eeg-biofeedbacku. W praktyce zakładamy opaskę z sensorami na głowę i włączamy aplikację na tablecie czy komputerze, która prowadzi nas krok po kroku, tj. przez wybór gry na dany dzień, wykonanie treningu, śledzenie postępów. Sam trening oparty o mechanizm biologicznego sprzężenia zwrotnego polega mierzeniu aktywności mózgu w czasie rzeczywistym, dzieki czemu gracz w czasie rzeczywistym otrzymuje na ekranie informację zwrotną o poziomie swojej koncentracji i w ten sposób uczy się podtrzymywać ją świadomie oraz jak najdłużej. 

– Po jakim czasie można dostrzec pierwsze efekty?

– Bazując na wynikach naszego badania, poprawa była obserwowana już po ośmiu treningach. Jest to bardzo dobry wynik, ale oczywistym jest też, że trening poznawczy, jak każdy trening wymaga systematyczności, aby rezultaty utrzymały się w czasie. Poza tym, zakładamy, że dłuższy trening przyniesie jeszcze lepsze rezultaty. Aktualnie sprawdzamy skuteczność dłuższego cyklu w grupie osób 65+ które biorą udział w 16 treningach, i wydaje się że wyniki będą jeszcze lepsze niż w poprzednim badaniu. Jednocześnie, weryfikujemy skuteczność Neuroplay jako narzędzia do rehabilitacji funkcji poznawczych wśród pacjentów, którzy doświadczyli udarze mózgu. W tym wszystkim warto pamiętać, że bardzo ważna jest regularność treningów. Podobnie jak w przypadku ćwiczeń fizycznych - nie chodzi o to, by robić trening kilka razy dziennie a potem mieć tygodniową przerwę, tylko o to, by trenować systematycznie codziennie lub co drugi dzień, bo to właśnie systematyka jest kluczem do sukcesu. 

– Do kogo skierowany jest produkt? Czy z urządzenia można korzystać samodzielnie, czy niezbędna jest obecność odpowiednio wykwalifikowanej osoby?

– Do stosowania opaski NeuroPLay nie jest konieczna obecność wykwalifikowanego personelu. Oczywistym dla nas było to, że opaska musi być prostym rozwiązaniem, intuicyjnym w obsłudze, z którego może skorzystać indywidualna osoba w zaciszu swojego domu lub np. nieznający metody EEG-biofeedback pracownik placówki domu seniora. Jedynym warunkiem jest umiejętność obsługi urządzenia, na którym będzie otwierana aplikacja, czyli tabletu lub komputera, w czym zawsze może pomóc opiekun bądź członek rodziny. Z drugiej strony grupa osób w wieku senioralnym bardzo szybko się zmienia – już dziś wiele osób 70+ biegle korzysta ze smartfona, a za chwilę w ten zakres wiekowy wejdą osoby zupełnie pozbawione obaw przed technologią.

– Neuroplay zostało stworzone z myślą o seniorach i przebadane w grupie osób 65+. Czy mogą z niego korzystać również osoby młodsze?

– Tak, w badaniu sprawdziliśmy skuteczność treningów u osób w wieku 65+, bo chociażby ze względów metodologicznych jakoś trzeba tę grupę zdefiniować. W praktyce oczywistym jest, że negatywne zmiany towarzyszące tzw. poznawczemu starzeniu się mogą pojawić się już wcześniej a wiek 65 lat nie jest sztywną granicą. Trening funkcji poznawczych, nie tylko w formule EEG-biofeedback, ma sens, a już na pewno wtedy gdy dana osoba poczuje, że następuje u niej pogorszenie pamięci czy koncentracji. Poza tym, nasza druga grupa docelowa - osób po udarze, w której prowadzimy badanie, nie ma ograniczenia wiekowego. Oczywiście w większości są to seniorzy, ale zdarzają się też osoby w bardzo młodym wieku.

– Czy przeciętny senior będzie mógł sobie pozwolić na zakup opaski NeąuroPlay?

– Od początku naszą koncepcją było stworzenie opaski, która będzie zarówno łatwa w obsłudze jak i w zasięgu kwotowym seniora. Inną ofertę będziemy mieć przygotowaną dla klientów instytucjonalnych takich jak szpitale czy domy seniora, a inną dla klientów indywidualnych, dla których przewidujemy m.in. opcję comiesięcznej subskrypcji, także zakup nie będzie wiązał się z jednorazowym, dużym wydatkiem.

– Czy produkt jest już dostępny na rynku, czy nadal jest w trakcie badań klinicnych? 

– Produkt pojawi się w sprzedaży wiosną 2023 r. Jesteśmy na etapie certyfikacji i produkcji pierwszej serii komercyjnej. Jednocześnie sprawdzamy skuteczność naszego rozwiązania u pacjentów po udarze. W tym wypadku badania kliniczne nadal trwają, więc opaski dla drugiej grupy pacjentów powinny być dostępne w drugiej połowie przyszłego roku.

– Coraz więcej ludzi interesuje się tematyką zdrowego trybu życia, po to, by jak najdłużej zachować je na jak najwyższym poziomie. W jaki sposób zadbać o swoje zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne by utrzymać witalność i w jaki sposób aktywizować seniorów na co dzień?

– Chyba dobrze jest nie popadać w żadne skrajności. Organizm mamy jeden i dobrze patrzeć na niego jako na całość. Obecnie dużo mówi się o wpływie kondycji psychicznej na ciało - szczególnie w kontekście osób młodszych, przepracowanych, zestresowanych. W kontekście naszej działki, czyli seniorów i poznawczego starzenia się, warto też spojrzeć na tę zależność z drugiej strony – forma fizyczna istotnie wpływa na kondycję umysłową. Mówiąc na przykładzie - robienie prokognitywnych ćwiczeń, czytane książek i inne typowo intelektualne aktywności mogą na niewiele się zdać, jeśli mózg będzie niedotleniony przez np. brak spaceru. Warto też sprawdzić czy są odpowiednio nawodnieni, odżywieni, czy biorą leki zgodnie z zaleceniami lekarza, badają się, mają kontakty towarzyskie czy rodzinne, czy w ogóle wychodzą z domu. A jeśli chodzi o ćwiczenie mózgu - trening kognitywny – czy to w wersji elektronicznej czy tradycyjnej - powinien być atrakcyjny, angażujący, bo dzięki temu będzie systematyczny i przynoszący efekty.